Nie żyje Andrzej Wajda

Wieczorem w niedzielę 9 października zmarł Andrzej Wajda, jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, laureat m.in. Oscara i Złotej Palmy w Cannes. Miał 90 lat.


Wajda debiutował w 1954 roku filmem "Pokolenie". Był współtwórcą tzw. polskiej szkoły filmowej, do której zaliczają się jego "Kanał" (1956) oraz "Popiół i diament" (1958). Filmami tymi reżyser pomagał rozliczyć się z doświadczeniem wojennym.  

Chętnie ekranizował klasykę polskiej literatury. Przeniósł na ekran dzieła m.in. Stefana Żeromskiego ("Popioły"), Stanisława Wyspiańskiego ("Wesele"), Jarosława Iwaszkiewicza ("Panny z Wilka", "Brzezina", "Tatarak") czy Adama Mickiewicza ("Pan Tadeusz"). Miał też swój udział w nurcie kina moralnego niepokoju ("Bez znieczulenia", "Człowiek z marmuru").

Złotą Palmę otrzymał Wajda za "Człowieka z żelaza" (1981). "Danton" (1982) zdobył nagrodę BAFTA, "Wielki tydzień" (1995) Srebrnego Niedźwiedzia na Berlinale, a "Tatarak" (2009) Nagrodę Specjalną na tym samym festiwalu.

Czterokrotnie nominowano go do Oscara w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny, za filmy: "Ziemia obiecana" (1976), "Panny z Wilka" (1980), "Człowiek z żelaza" (1982) i "Katyń" (2008). W 2000 roku Amerykańska Akademia Filmowa nagrodziła go Oscarem specjalnym za całokształt twórczości. W ostatnich tygodniach jego ostatni film, "Powidoki", został polskim kandydatem do Oscara.

Wajda był również działaczem politycznym. Udzielał się w komitecie doradczym "Solidarności", był też członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie (w 1989 roku). W latach 1989-1991 pełnił funkcję senatora. Został doktorem honoris causa wielu uniwersytetów, m.in. Jagiellońskiego i Warszawskiego, a także Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Otrzymał także najważniejsze odznaczenie państwowe, czyli Order Orła Białego.

"Powidoki", opowieść o malarzu Władysławie Strzemińskim (Bogusław Linda) wejdą do kin w styczniu.